Ana Sayfa
Yakamoz
Kurtulan bayrak olayı
Bu olayı bir de Mustafa Kemal’in kendi ağzından dinleyelim...
İsmet Bozdağ, daha önce Hürriyet Gazetesi’nde de yayımlanan yazısında, olayı, kurtuluştan sonra çıktığı bir gezide, özel treniyle Turgutlu’nun yanından geçerken o sırada Turgutlu’da yaşadığı bu anıyı hatırlayan Mustafa Kemal’in ağzından şöyle aktarıyor:
“Gazi memnun ve coşkundu. Durmadan sözden söze geçiyor, fikirler söylüyor, anılar dile getiriyordu. İzmir’e gitmezden bir gün önce Turgutlu’da rastladığı bir olayı yanındaki Kazım Karabekir Paşa’ya anlatmakta idi:
— Kasaba’ya geldik. Yanımda Fevzi Paşa hazretleri, bizim İsmet (İnönü), Nuri (Conker), Ruşen Eşref (Ünaydin), Salih (Bozok) ve daha bazıları var. Baktık, Kasaba’nın kenarında bir kilise, kubbesine de Türk bayrağı çekilmiş. “Bizden korunmak için mi, bize yaranmak için mi?” diye düşünürken, birden bir bomba patladı, kilisenin bir duvarı çöktü ve çökmesiyle birlikte de koca bina yanmaya başladı. Saatli bir bomba koydukları anlaşılıyor. Belki de Türk bayrağı çekerek merak uyandırmayı ve buraya giren olursa, kiliseyle birlikte havaya uçurmayı düşünmüşler. Hemen bütün Kasaba halkı ile birlikte biz de yangını seyrediyoruz. Ateşte kubbe kurşunlarının bükülüp eridiğini görmekteyiz. Fakat herkesin gözü bayrakta. Kimse bayrağın gözümüzün önünde yanmasına razı değil. Fakat kurtarmanın da imkanı yok. Alevler yükseldi, yükseldi, kubbenin ucuna geldi.
Hepimiz bayrak ha tutuştu, ha tutuşacak diye hüzünle beklerken, birden akıl almaz bir olay oldu. Alevler bayrağı tutan ipi yakınca, sıyrılan bayrak, esen rüzgarla birlikte şişip, havada uçmaya başladı. Bütün göğüslerden “Oooohh!” diye bir sevinç sesinin boşaldığını duydum. Bayrak uçtu, uçtu, bir çınar ağacının dalları arasına takılıp kaldı.
Ben öyle fala, keramete falan inanmam. Fakat ne yalan söyleyeyim, bayrağın bir ucundan bile yanmadan koca çınar ağacına düşmesini zaferi kazandığımıza yordum. Ertesi günü (2 gün sonra) de İzmir’deydik...”
Bazı kaynaklar, bu “kurtulan bayrak” olayının 8 Eylül günü meydana geldiğini belirtiyor. Ancak aynı kaynaklarda, Mustafa Kemal’in Turgutlu’ya geliş tarihi de 8 Eylül olarak gösteriliyor. OysaMustafa Kemal’in Turgutlu’ya kurtuluş günü olan 7 Eylül’de geldiğini biliyoruz. Üstelik, Mustafa Kemal’in Turgutlu’ya gelişinde karargahını kurduğu yerde dikilmiş olan anıt da bunun bir kanıtıdır.
Ayrıca aynı kaynaklarda, Mustafa Kemal’in Turgutlu’da çok az bir süre kaldığı (bir günden bile az), bir an önce Nif’e yetişmek zorunda olduğu için, buradan hemen Nif’e (8 Eylül tarihinde) geçtiği de ileri sürülmektedir. Bu yanılgı da sanırım Mustafa Kemal’in Turgutlu’ya geliş tarihinin 8 Eylül günü olduğu düşüncesinden kaynaklanıyor. 9 Eylül günü barış elçisi olarak Nif’e gelecek konsoloslarla görüşecek olan Mustafa Kemal, Turgutlu’dan bu amaçla Nif’e hareket etmiştir. Ama Turgutlu’ya geliş tarihi 8 Eylül olarak düşünülünce de, mantık olarak Nif’e bu tarihte yetişebilmesi için Turgutlu’da çok az bir süre kalması gerekiyor. Bir başka kaynakta iseMustafa Kemal’in Turgutlu’da 9 Eylül Cuma günü saat 08.00’de geldiği iddia edilmektedir.
Oysa, gerçek ise Mustafa Kemal’in Turgutlu’ya 7 Eylül günü, öncü birliklerin ardından ve öğle saatlerinde ya da öğleden sonra geldiği ve Turgutlu’da bir günden fazla bir zaman kaldığıdır. Karpuzkaldıran Parkı’nda o günün anısına dikilmiş olan anıtta yer alan kitabeden de bu konu yeterince anlaşılabilmektedir.
Benim araştırmalarımda, yanan kilisedeki kurtulan bayrak olayının gerçekleştiği tarih ise; 7 Eylül günü akşam saatlerinde, havanın kararmaya başladığı saatlerde olduğu yönündedir. Diğer kaynaklardaki gibi, bu olayın 8 Eylül günü olduğunu düşünsek bile, bu durum da sadece 7 Eylül günü ilçemize gelen Mustafa Kemal’in Turgutlu’da bir günden fazla kaldığı şeklindeki iddiamıza doğruluk kazandırır. Mustafa Kemal’in Turgutlu’dan Nif’e hareket ettiği tarih ise, 9 Eylül günüdür. Bu gerçek de, başyaveri Salih Bozok’un anılarında kaleme aldığı “9 Eylül 1922 Cumartesi günü öğleye doğru Kasaba’dan yola çıktık” şeklindeki cümlesinden de anlaşılmaktadır.
Buradan anlaşılan bir başka nokta daha vardır ki, bu da ilimiz Manisa’nın da düşman işgalinden kurtarıldığı gün olan 8 Eylül günü de Mustafa Kemal Turgutlu’dadır. İzmir ile Manisa’nın da kurtuluş planı yine Turgutlu’da yapılmıştır.
"Kurtulan bayrak" olayını her zaman anılarında anlamlı bir olay olarak taşıyan Atatürk, Kurtuluş Savaşı'ndan sonra da burada görüldüğü gibi "kurtuluş"un ilk müjdesini ya da öngörüsünü algıladığı Turgutlu'yu bir çok kez ziyaret etmiştir.
 |
 |
Kurtuluş günündeki "kurtulan bayrak" olayının yaşandığı yerde, bugün ise 50. Yıl Atatürk Anıtı yer alıyor.
Yararlanılan bazı kaynakların isimleri
Sadık Karaöz-Atatürk Manisa’da, Avni Altıner-Her Yönüyle Atatürk, Mustafa Kemal Atatürk - Nutuk, Tarih Belgeleri Dergisi-Yıl: 1994, Sayı: 98, M. N. Dinçsoy-Yöremiz Tarihinde Turgutlu'nun Dramı, İzzettin Çalislar - Sakarya’dan İzmir’e, İ. Bozdağ-Kurtulan Bayrak-A. Altıner-Her Yönüyle Atatürk, Ruşen Eşref Ünaydin-Atatürk’ü Özleyiş
